استان گیلان - موزه میراث روستایی گیلان
تاریخچه پایگاه:
موزه میراث روستایی گیلان تنها تجربه ملی در زمینه صیانت از فرهنگ و معماری روستایی با مفهوم موزه فضای باز در ایران می باشد. این موزه که در نوع خود در خاور میانه و آسیای مرکزی منحصر بفرد است، با هدف پاسداشت و حفظ میراث مادی و معنوی مردم سرزمین گیلان طراحی شده است. فکر برپایی این موزه پس از زمین لرزه 1369رودبار، توسط دکتر محمود طالقانی مطرح شد. براساس مطالعات انجام شده و بر مبنای تنوع فرهنگی و معماری استان، حوزه فرهنگي ـ معماري گيلان به 9 زير حوزه دسته‌بندي شد. تقسيم بندي اين حوزه ها براساس عوامل زيست محيطي (توپوگرافي، اقليم و...)، نوع فعاليت كشاورزي، فرهنگ (مذهب، گويش، زبان و...) و نوع معماري بومي روستايي صورت پذيرفت. هر یک از این زیر حوزه ها در قالب یک روستا متشكل از گونه‌هاي اصیل و معرف معماري آن حوزه در مجموعه موزه ای بازسازي شده اند. براي انتقال بناهاي روستايي هريك از این حوزه ها، ابتدا مطالعات ميداني به منظور گونه شناسي بناهاي آن حوزه صورت مي گيرد. از هر گونه، يك نمونه قابل انتقال منطبق بر شاخص های موزه، انتخاب و مطالعات مستندسازي معماري و مردم شناسي آن انجام و سپس بنا واچيني مي شود. پس از انتقال مصالح به سايت موزه بنا در روستاي موردنظر دوباره چيني مي گردد.
ویژگیهای برجسته:
برای باززنده سازی فعالیت های سنتی در روستاها، علاوه بر خانه، بناهای جانبی مثل انبار برنج، تلمبار و طویله و باغچه سبزیجات و صیفی جات تقریباً در محوطه همه خانه ها ایجاد شدند. همچنین ماندابی که در بخش مرکزی سایت - روستای جلگه مرکز - وجود داشت به کشتزار برنج تبدیل شد که همه ساله در آن کاشت و برداشت برنج به روش سنتی انجام می گیرد. باغ چای، توتستان و نارنجستان نیز در سایت ایجاد شده اند تا نمایانگر فعالیت های معیشتی در روستاهای گیلان باشند. همچنین نگهداری دام و طیور نیز از دیگر فعالیت های رایج در موزه میراث روستایی گیلان است. جشنواره‌های متعدد، موسیقی محلی، مراسم و آئین های سنتی و بازی‌ها و نمایش‌های بومی نیز در موزه برگزار مي‌شوند تا حفظ و به نسل آينده معرفی شود. معرفی مفاخر استان نیز از جمله فعالیت هایی است که در موزه به آن اهمیت ویژه ای داده می شود.
یکی از دست آوردهای مطالعات معماری و مردم شناسی موزه، ثبت و مستندسازی بخش مهمی از میراث شفاهی گیلان است که نتایج آن در قالب کتاب های علمی مردم شناسی و معماری منتشر شده است. بازدیدهای گروه های دانش آموزی و دانشجویی از موزه میراث روستایی گیلان از جمله فعالیت های آموزشی است که نقش مهمی در آشنایی کودکان، نوجوانان و جوانان با فرهنگ بومی گیلان دارد.
ویژگیهای برجسته:
برای باززنده سازی فعالیت های سنتی در روستاها، علاوه بر خانه، بناهای جانبی مثل انبار برنج، تلمبار و طویله و باغچه سبزیجات و صیفی جات تقریباً در محوطه همه خانه ها ایجاد شدند. همچنین ماندابی که در بخش مرکزی سایت - روستای جلگه مرکز - وجود داشت به کشتزار برنج تبدیل شد که همه ساله در آن کاشت و برداشت برنج به روش سنتی انجام می گیرد. باغ چای، توتستان و نارنجستان نیز در سایت ایجاد شده اند تا نمایانگر فعالیت های معیشتی در روستاهای گیلان باشند. همچنین نگهداری دام و طیور نیز از دیگر فعالیت های رایج در موزه میراث روستایی گیلان است. جشنواره‌های متعدد، موسیقی محلی، مراسم و آئین های سنتی و بازی‌ها و نمایش‌های بومی نیز در موزه برگزار مي‌شوند تا حفظ و به نسل آينده معرفی شود. معرفی مفاخر استان نیز از جمله فعالیت هایی است که در موزه به آن اهمیت ویژه ای داده می شود.
یکی از دست آوردهای مطالعات معماری و مردم شناسی موزه، ثبت و مستندسازی بخش مهمی از میراث شفاهی گیلان است که نتایج آن در قالب کتاب های علمی مردم شناسی و معماری منتشر شده است. بازدیدهای گروه های دانش آموزی و دانشجویی از موزه میراث روستایی گیلان از جمله فعالیت های آموزشی است که نقش مهمی در آشنایی کودکان، نوجوانان و جوانان با فرهنگ بومی گیلان دارد.