قنات مون - استان اصفهان - اردستان
قنات دوطبقه مون
تنها قنات دوطبقه ای که تاکنون شناخته شده قنات محله مون شهر اردستان است. این قنات یکی از پیچیده ترین قنات های منحصر به فرد ایران است که برای حفر آن مقنیان مبتکر و ورزیده به چند شرط مهم را همواره در نظر داشته اند. اطمینان از وجود آبهای زیرزمینی دائمی و کافی برای دو رشته قنات به شکل زیر و رو، محاسبه دقیق و ویژه در به دست آوردن شیب مناسب در هر دو قنات و ابتکار در بالاتر گرفتن طبقات اَبده از مظهر آنها به گونه ای صورت گرفته که پیوسته جریان یافتن آب قنات را موجب شده است. همچنین توجه به نوع خاک منطقه به گونه ای که فاصله دو قنات با چنان دقت و ظرافتی در نظر گرفته شده که خاک هر دو قنات از لحاظ سختی و نرمی معتدل باشد. جنس خاک این قنات از نوع خاک رس چسبنده خاصی است که شیرین طعم و خوش بوست که با کمی ریگ مخلوط شده و نوعی خاک بادوام و مرغوب است. مقنیان دریافته بودند که این خاک با آب حل نمی گردد و همین امر باعث عدم نفوذ آب قنات طبقه بالایی در قنات طبقه زیرین شده است. دانش سنتی که در زمان ساخت این قنات به کار گرفته شده است از جمله موارد منحصر به فرد و خلاقانه ای است که عجایب و شکوه حفر قنات در این منطقه را نشان می دهد. مشخصاتی که از نزدیک قنات دو طبقه مون را مورد بازدید قرار داده اند آن را از لحاظ قدمت و رعایت اصول حفاری یکی از شاهکارهای علم مهندسی قدیم دانسته اند. اسناد تاریخی موجود برگه تقسیم آبی را در این منطقه نشان می دهد که منصوب به شیخ بهایی است.