مجموعه دیرهای ارامنه ایران
مجموعه میراث جهانی کلیساهای آذربایجان شامل: قره کلیسا یا تادئوس مقدس، استپانوس مقدس، روستا و کلیسای دره شام، کلیسای آندره‌ورتی (چوپان) و کلیسای مریم مقدس (زُر زُر) است.كليساي تادیوس، در جنوب ماکو و ۲۰ کیلومتری شمال خاوری چالدران واقع شده است. این کلیسا همچنین به عنوان مزار تادیوس (تاتاووس) مقدس یکی از حواریون عیسی مسیح شناخته می‌شود. آرایه‌ها، تناسب، زيبايي و نشانگان موجود در نقش برجسته‌هاي اين كليسا، در نوع خود بي همتا است.
کلیسای استپانوس مقدس در ۱۷ کیلومتری باختر شهر جلفا و در فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس قرار دارد. این بنا که در سده نهم میلادی برپا شده، به سبب زلزله آسیب دیده و دردوره‌ی صفوی مورد بازسازی قرار گرفت.
کلیسای مریم مقدس که درسال ۱۵۱۸ میلادی برپا شده، در بلندی‌های دره شام جلفا قرار دارد. این بنا با طرح مستطیل شکل از چهار ستون سنگی مربع شکل ساخته شده و گنبد آجری آن دوازده نورگیر دارد.
کلیسای آندره ورتی (چوپان) درباختر شهر جلفا و در کناره‌ی رود ارس قرار دارد. این بنا که در سده‌ی ۱۶ میلادی ساخته شده، در سال ۱۸۳۶ میلادی مورد بازسازی قرار گرفته و به عنوان محل نیایش چوپانان ارمنی ساکن روستاهای پیرامون دره شام استفاده شده است.
کلیسای زُر زُر در شهرستان ماکو، در ۱۲ کیلومتری شمال باختری قره کلیسا و در نزدیکی روستای بارون، درتنگه‌ی دره‌ای واقع شده که در آن رودخانه زنگی مار جاری است. تاریخ بنا به تقریب سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۴ میلادی است. در این کلیسا نوآموزان آموزه‌های آیینی و فرهنگی و ادبی را فرا می‌گرفته‌اند.
این میراث آیینی مسیحیان به سبب دارا بودن ارزش‌های برجسته جهانی با معیارهای (ii)، (iii)، (vi) در تاریخ 19/04/1387 (10 جون 2008 میلادی)، اجلاس 24 کبک کانادا به شماره‌ی 1262 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.